Եվ այսպես, անհրաժեշտ էր մեծ բացվածք

Եվ այսպես, անհրաժեշտ էր մեծ բացվածքների ստեղծման նոր սկզբունք և պատկերի ստացման նոր մեթոդ, տարբեր աստղագիտության դասական օպտիկական մեթոդից: Եվ աստղագետները այնքան էին հետաքրքրված թույլատրող հնարավորությամբ, որ պատրաստ էին կորցնել ռադիոդիտակի զգայունության մի մասը: Ռադիոդիտակի զգայունությունը կախվաց է նրա մակերեսից, իսկ թույլատրող հնարավորությունը` մակսիմալ չափերից: Դրանից հետևում է, որ տրված մակերեսի դեպքում կլոր հայելին ամենաանհարմար միջոցն է մեծ թույլատրելիություն ստանալու համար, քանի որ շրջանը ունի ամենափոքր չափերը բոլոր հնարավոր ձևերից նույն մակերեսի դեպքում:
Անհրաժեշտ է ավելի խելամիտ օգտագործել բացվածքի մակերեսը: Ամենահասարակ և ամենաֆունդամենտալ քայլը այդ ուղղությամբ արվել է Մայկելսոնի աշխատանքներով 1890թ: Մայկելսոնը պարզ հասկանում եր, որ պատկերի ստացումը ռադիոդիտակներում միակը չէ, և կարելի է սինթեզել պատկերը մասերով, օրինակ երկէլեմենտ ինտերֆերաչափի օգնությամբ: Դժբախտաբար այդ սկզբունքը այդպես էլ չհաջողվեց իրականացնել ամբողջովին, որովհետև մթնոլորտի տուրբոլենտականությունը ալիքների օպտիկական միջակայքում թույլ չի տալիս դեռ չափել ինտերֆերենցիոն պատկերի թերթիկների դիրքը: Սակայն ռադիոդիապազոնում այս մեթոդը շատ արագ կիրառություն գտավ [7]:
Պատկերի կազմավորման պրոցեսի անալիզի սպեկտրալ մեթոդը հուշում է, որ պատկերի ստույգ ցուցադրման համար, օրինակ տարածային հաճախությունների տարածքում` √(u^2+v^2 )>d/λ բացարձակ պարտադիր չէ ունենալ լցված բացվածքով d տրամագծով ռադիոդիտակ: Այդպիսի ռադիոդիտակը տալիս է բավականին ավելորդ ինֆորմացիա, քանի որ բացվածքում կետերի ամեն մի զույգը, իրարից հետ ընկած նույն l հեռավորությամբ, զգայուն է մեկ տարածային հարմոնիկայի պայծառության բաշխվածությանը օբեկտի վրա: Կլոր բացվածքի դեպքում այդպիսի կետերի զույգերը(էլեմենտար բազաները) շատ են, (D2/λ2 կարգի), և ինչպես երևում է` կարելի է մեծացնել անտենայի թույլատրող ունակությունը S մակերեսի հետ, այդ մակերեսը օգտագործելով այնպես, որ մակսիմալ D բազան լինի զգալի մեծ d և այնպես, որ բացվածքում ամեն տրված մեծությամբ և տրված դիրքային անկյունով բազայից լինի միայն մի հատ:
Այսպես ռադիոաստղագիտության մեջ հայտնվեցին փոքր բացվածքի մակերեսով, բայց շատ մեծ թույլատրող ունակությամբ ռադիոդիտակները: Այդպիսի ռադիոդիտակները անվանեցին ոչ լցված բացվածքով ռադիոդիտակներ:
Ասենք ավելին` սպեկտրալ մոտեցումը թույլ է տալիս պնդել, որ ժամանակի մեջ ստացիոնար օբեկտների պատկերը կարող է լինել հաջորդաբար սինթեզված երկէլեմենտ սինթեզոմետրի օգնությամբ, որն ունի փոփոխական բազա և բազայի ազիմուտ: Այդ ժամանակ հաջորդաբար ժամանակի մեջ սկսում է լցվել uv-պատկերի հարթությունը, իսկ տարածային պատկերի լրիվ սինթեզը հավասար է հենց պատկերի սինթեզին: Եվ այսպես, սնամեջ բացվածքով ռադիոդիտակի օգնությամբ պատկերի սինթեզի պրոցեսը կարող է լինել ինչպես զուգահեռ, այնպես էլ հաջորդական ժամանակի մեջ: Սինթեզող ռադիոդիտակի տիպիկ ներկայացուցիչ է խաչաձև կամ օղակաձև ռադիոդիտաները (զուգահեռ սինթեզ) և փոփոխական բազայով երկու անտենայով ինտերֆերաչափերը (հաջորդական սինթեզ):
Հարկ է նշել, որ հաջորդական սինթեզով համակարգերը ավելի քիչ ինֆորմատիվ են նույն թույլատրող ունակությամբ զուգահեռ սինթեզի համակարգերի հետ համեմատած, քանի որ դաշտի լարվածուտյունը տարածության կետերում, զբաղեցվող հաջորդաբար սինթեզով համակարգի էլեմենտներով, կորելացված չեն: Այդ պատճառով, օրինակ խաչաձև անտենան, կատարող հաջորդական սինթեզ, հավասար է մի ուսով իրականացվող հաջորդաբար սինթեզին միայն այն դեպքում, եթե չափումները կատարվել են ամեն տեսակի բազայի կողմնորոշմամբ, և հավասար չէ երկու չափումներին, կատարված մի ուսով և մյուս ուսով: Այդ իսկ պատճառով հնարավոր չէ հաջորդաբար կառուցել տատանվող պայծառությամբ օբեկտի պատկերը:
Հաստատելով տարբերությունները պատկերի ձևավորման սկզբունքների մեջ, նշենք, որ ռադիոդիտակները տարբերվում են տարբեր էլեմենտների` մի ապերտուրային միացման տեխնիկայից ելնելով, այլ կերպ ասաց` ԳԲՀ դաշտի փուլավորման տեխնիկայից ելնելով: Սովորական պարաբոլոիդներում, որտեղ պատկերի ձևավորումը տեղի է ունենում ռադիոդիտակի ֆոկուսում, ազդանշանները առանձին էլեմենտներից գալիս են դեպի ֆոկուս ազատ տարածությամբ, առանց հատուկ կապի գծերի: Սովորական դիտակների պես այս տիպի դիտակները անվանում են ռադիոռեֆլեկտորներ: Իսկ ինտերֆերոմետրերում, օրինակ, ազդանշանները առանձին էլեմենտներից գալիս են փուլային կենտրոն այս կամ այն կապի գծերով (մալուխ, ռելեային գիծ կամ այլ): Համաձայն Ս. Է. Հայկինի այդպիսի ռադիոդիտակները անվանում են ռադիոռեֆրակտորներ: Եվ իրոք` շնորհիվ տատանումների կոտրման ցուցիչի ավելի մեծ արժեքի, քան ունի օդը, այդպիսի ռադիոդիտակները ունեն նույնպիսի առանձնահատկություններ, ինչպես օպտիկական ռեֆրակտորները: Չնայած սկզբունքային թերություններին, ռեֆրակտորները ստացել են շատ մեծ կիրառություն ռադիոաստղագիտության մեջ. նրանց թերությունները սկսում են ի հայտ գալ միայն մեծ չափերի դեպքում, որոնց դեպքում սովորական ռեֆլեկտորների կառուցումը (պարաբոլոիդների) անհնար է մեխանիկական պատճառներով [7]:
Մեծ չափերին ներկայացվող պահանջները, ինչպես նաև մեծ հետաքրքրությունը չափազանց փոքր անկյունային չափերով ռադիոճառագայթման աղբյուրներին (զգալի փոքր աղեղի վայրկյանից, այնպիսի, ինչպիսին են կվազարները Մետագալակտիկայում, Մոնարխական ճառագայթման աղբյուրները Գալակտիկայում) ստիպեցին փնտրել պատկերի ձևավորման նոր մեթոդներ, ազատ սահմանափակումներից, որոնք գոյություն ունեին ինչպես ռադիոռեֆլեկտորների, այնպես էլ ռադիոռեֆրակտորների համար: Այդպիսի մեթոդ գտնվեց. դա անկախ հետերոդինով և տարբեր անտենաների վրա ԳԲՀ դաշտերի անկախ ձայնագրումով ռադիոինտերֆերոմետրներ: Այս մեթոդը թույլ է տալիս անմիջականորեն ձայնագրել ԳԲՀ դաշտը տարածության տարբեր կետերում: Հետո հաշվարկվում է դաշտերի փոխադարձ կոհերենտության ֆունկցիան: Այս մեթոդը թույլ տվեց ամբողջովին վերացնել ռադիոռեֆրակտորների (ռադիոինտերֆերենցոմետրի էլեմենտների միջև կապի գծերի փուլերի ֆլուկտուացիան